Livio, Ab urbe condita: Libro 33; 26 - 49, pag 5

Livio, Ab urbe condita: Libro 33; 26 - 49

Latino: dall'autore Livio, opera Ab urbe condita parte Libro 33; 26 - 49
Aediles plebis Cn Domitius Ahenobarbus et C Scribonius Curio [maximus] multos pecuarios ad populi iudicium adduxerunt: tres ex his condemnati sunt; ex eorum multaticia pecunia aedem in insula Fauni fecerunt

Ludi plebei per biduum instaurati, et epulum fuit ludorum causa
Gli edili plebei Gn Domizio Enobarbo e C Scribonio Curione tradussero davanti al popolo molti appaltatori di pascoli pubblici: tre di essi furono condannati: con il ricavato dalle loro multe costruirono un tempio a Fauno nell'isola

I ludi plebei furono ripetuti per due giorni, e si tenne in occasione dei ludi lepulum Iovis
[43] L Valerius Flaccus et M Porcius Cato consules idibus Martiis, quo die magistratum inierunt, de provinciis cum ad senatum rettulissent, patres censuerunt, quoniam in Hispania tantum glisceret bellum ut iam consulari et duce et exercitu opus esset, placere consules Hispaniam citeriorem Italiamque provincias aut comparare inter se aut sortiri: utri Hispania provincia evenisset, eum duas legiones et quindecim milia socium Latini nominis et octingentos equites secum portare et naves longas viginti ducere; alter consul duas scriberet legiones: iis Galliam obtineri provinciam satis esse fractis proximo anno Insubrum Boiorumque animis

Cato Hispaniam, Valerius Italiam est sortitus
[43] I consoli L Valerio Flacco e M Porcio Catone agli idi di marzo (il giorno in cui entrarono in carica), riferirono al senato sulla situazione delle province, i senatori decretarono che, poiché nella Spagna divampava una guerra così vasta da richiedere oramai la presenza di un esercito comandato da un console, i consoli dovevano provvedere a dividersi di comune accordo oppure mediante sorteggio le province della Spagna citeriore e dell'Italia: quello al quale fosse toccata la provincia di Spagna doveva portare con sé due legioni e quindicimila alleati di stirpe latina e ottocento cavalieri e doveva condurre venti navi da guerra; l'altro console doveva arruolare due legioni: queste erano sufficienti per tenere la provincia della Gallia, dato che l'anno precedente erano state rintuzzate le velleità degli Insubri e dei Boi

Catone sorteggiò la Spagna, Valerio l'Italia
Praetores deinde provincias sortiti, C Fabricius Luscinus urbanam, C Atinius Labeo peregrinam, Cn Manlius Volso Siciliam, Ap Claudius Nero Hispaniam ulteriorem, P Porcius Laeca Pisas, ut ab tergo Liguribus esset; P Manlius in Hispaniam citeriorem adiutor consuli datus

T Quinctio, suspectis non solum Antiocho et Aetolis sed iam etiam Nabide Lacedaemoniorum tyranno, prorogatum in annum imperium est, duas legiones ut haberet: in eas si quid supplementi opus esset, consules scribere et mittere in Macedoniam iussi

Ap Claudio praeter legionem quam Q Fabius habuerat, duo milia et ducentos equites novos ut scriberet permissum

Par numerus peditum equitumque novorum et P Manlio in citeriorem Hispaniam decretus et legio eadem quae fuerat sub Q Minucio praetore data
Quindi sorteggiarono le loro Province i pretori: C Fabrizio Luscino sorteggiò la Pretura urbana, C Atinio Labeone la pretura peregrina, Gn Manlio Vulsone la Sicilia, Ap Claudio Nerone la Spagna ulteriore, P Porcio Leca Pisa, così da essere alle spalle dei Liguri; P Manlio venne dato come aiutante al console nella Spagna citeriore

A T Quinzio venne prorogato il comando per un anno poiché si diffidava ormai non soltanto di Antioco e degli Etoli ma anche del tiranno di Sparta Nabide e gli furono lasciate due legioni: se avesse avuto bisogno di completarne gli effettivi i consoli ebbero l'ordine di arruolare e inviare in Macedonia i contingenti necessari

Ad Ap Claudio, oltre la legione che aveva avuto Q Fabio, venne concesso di arruolare duemila fanti e duecento cavalieri nuovi

Un egual numero di nuovi fanti e cavalieri venne deciso anche per P M nella Spagna citeriore; inoltre gli fu data la legione che era stata agli ordini del pretore Q Minucio

Maybe you might be interested

Livio, Ab urbe condita: Libro 29; 18 - 20
Livio, Ab urbe condita: Libro 29; 18 - 20

Latino: dall'autore Livio, opera Ab urbe condita parte Libro 29; 18 - 20

Et P Porcio Laecae ad Etruriam circa Pisas decem milia peditum et quingenti equites ex Gallico exercitu decreti

In Sardinia prorogatum imperium Ti Sempronio Longo

[44] Provinciis ita distributis consules, priusquam ab urbe proficiscerentur, ver sacrum ex decreto pontificum iussi facere, quod A Cornelius Mammula praetor voverat de senatus sententia populique iussu Cn Servilio C Flaminio consulibus

Annis post uno et viginti factum est quam votum

Per eosdem dies C Claudius Appi filius Pulcher augur in Q Fabi Maximi locum, qui priore anno mortuus erat, lectus inauguratusque est
A P Porcio Leca, per il territorio di Pisa in Etruria, furono assegnati diecimila fanti e cinquecento cavalieri dell'esercito di Gallia

In Sardegna venne prorogato il comando di Ti Sempronio Longo

[44] Dopo avere così assegnato le province, i consoli ricevettero il mandato, in base a un decreto dei pontefici, di dare attuazione, prima di partire dalla città, alla primavera sacra, che il pretore Aulo Cornelio Mammula aveva votato, per decisione del senato e volontà del popolo, sotto i consoli Gn Servilio e C Flaminio

Venne attuata ventun anni dopo essere stata votata

In quei medesimi giorni venne scelto e consacrato augure, al posto di Q Fabio Massimo morto l'anno precedente, C Claudio Pulcro, figlio di Ap
Mirantibus iam volgo hominibus quod Hispania movisset bellum neglegi, litterae a Q Minucio allatae sunt se ad Turdam oppidum cum Budare et Baesadine imperatoribus Hispanis signis conlatis prospere pugnasse: duodecim milia hostium caesa, Budarem imperatorem captum, ceteros fusos fugatosque

His litteris lectis minus terroris ab Hispanis erat, unde ingens bellum expectatum fuerat

Omnes curae utique post adventum decem legatorum in Antiochum regem conversae
Quando la gente ormai si meravigliava che la guerra scoppiata in Spagna fosse trascurata giunse da parte di Q Minucio una lettera con la notizia che presso Turda aveva vittoriosamente combattuto una battaglia campale contro i generali ispani Budare e Besadine: dodicimila nemici erano stati uccisi, il generale Budare catturato, gli altri sbaragliati e messi in fuga

Letto questo messaggio diminuì il timore degli Ispani, dai quali ci si era aspettata una lunga guerra

Le preoccupazioni di tutti si rivolsero, specialmente dopo l'arrivo dei dieci delegati, al re Antioco

Maybe you might be interested

Livio, Ab urbe condita: Libro 21; 41-50
Livio, Ab urbe condita: Libro 21; 41-50

Latino: dall'autore Livio, opera Ab urbe condita parte Libro 21; 41-50

Hi expositis prius quae cum Philippo acta essent et quibus legibus data pax, non minorem belli molem instare ab Antiocho docuerunt: ingenti classe, egregio terrestri exercitu in Europam eum traicisse et, nisi avertisset vana spes ex vaniore rumore orta Aegypti invadendae, mox bello Graeciam arsuram fuisse; neque enim ne Aetolos quidem quieturos, cum ingenio inquietam tum iratam Romanis gentem

Haerere et aliud in visceribus Graeciae ingens malum, Nabim, nunc Lacedaemoniorum, mox si liceat universae Graeciae futurum tyrannum, avaritia et crudelitate omnes fama celebratos tyrannos aequantem; cui si Argos uelut arcem Peloponneso impositam tenere liceat, deportatis in Italiam Romanis exercitibus nequiquam liberatam a Philippo Graeciam fore, pro rege si nihil aliud longinquo vicinum tyrannum dominum habituram
Essi, dopo aver parlato delle trattative con Filippo e delle condizioni alle quali era stata concessa la pace, avvertirono che non minore incendio di guerra era minacciato da Antioco: con una grande flotta e con un esercito di truppe scelte era passato in Europa e se non lo avesse distolto un'infondata speranza, nata da ancor più infondati motivi, di poter invadere l'Egitto, la Grecia sarebbe stata ben presto infiammata dalla guerra: neppure gli Etoli infatti se ne sarebbero rimasti tranquilli, già turbolenti per natura e per di più irritati contro i Romani

C'era poi un altro grave male attaccato alle viscere della Grecia, Nabide, tiranno per il momento di Sparta, in futuro, se gli fosse stato possibile, della Grecia intera, un uomo che eguagliava in avidità e crudeltà tutti i più famosi tiranni; se gli si permetteva di occupare Argo, posta come una fortezza a dominare il Peloponneso, una volta riportati in Italia gli eserciti romani invano la Grecia sarebbe stata resa libera da Filippo: al posto di un re, se non altro, lontano, avrebbe avuto come padrone un vicino tiranno
[45] Haec cum ab tam gravibus auctoribus, tum qui omnia per se ipsos explorata adferrent, audirentur, maior res quod ad Antiochum attineret, maturanda magis, quoniam rex quacumque de causa in Syriam concessisset, de tyranno consultatio visa est

Cum diu disceptatum esset utrum satis iam causae videretur cur decerneretur bellum, an permitterent T Quinctio, quod ad Nabim Lacedaemonium attineret, faceret quod e re publica censeret esse, permiserunt, eam rem esse rati quae maturata dilatave non ita magni momenti ad summam rem publicam esset: magis id animadvertendum esse quid Hannibal et Carthaginienses, si cum Antiocho bellum motum foret, acturi essent
[45] L'udire queste notizie avute da fonte così autorevole, da persone che esponevano dati di fatto tutti personalmente accertati, fece sembrare più grave il problema di Antioco ma più urgente una deliberazione a proposito del tiranno, dato che il re, quale che ne fosse il motivo, si era ritirato in Siria

Dopo avere a lungo discusso se ci fossero già motivi sufficienti per una dichiarazione di guerra o se si dovesse permettere a T Quinzio di agire, nei confronti di Nabide, come gli sembrava utile per lo stato, si adottò questa seconda soluzione, ritenendo che il problema non fosse tale da mettere in gioco, con un anticipo o con un ritardo, il supremo interesse dello stato; c'era piuttosto da preoccuparsi di che cosa avrebbero fatto Annibale e i Cartaginesi se fosse scoppiata una guerra con Antioco

Maybe you might be interested

Livio, Ab urbe condita: Libro 44; 21 - 33
Livio, Ab urbe condita: Libro 44; 21 - 33

Latino: dall'autore Livio, opera Ab urbe condita parte Libro 44; 21 - 33

Adversae Hannibali factionis homines principibus Romanis, hospitibus quisque suis, identidem scribebant nuntios litterasque ab Hannibale ad Antiochum missas et ab rege ad eum clam legatos venisse: ut feras quasdam nulla mitescere arte, sic immitem et implacabilem eius viri animum esse; marcescere otii situ queri civitatem et inertia sopiri nec sine armorum sonitu excitari posse

Haec probabilia memoria prioris belli per unum illum non magis gesti quam moti faciebat

Inritaverat etiam recenti facto multorum potentium animos

[46] Iudicum ordo Carthagine ea tempestate dominabatur, eo maxime quod iidem perpetui iudices erant

Res fama vitaque omnium in illorum potestate erat; qui unum eius ordinis offendisset omnes adversos habebat, nec accusator apud infensos iudices deerat
Gli esponenti del partito contrario ad Annibale scrivevano continuamente ai nobili romani (ciascuno a quelli cui era legato da vincoli di ospitalità) che Annibale aveva mandato messi e lettere ad Antioco e che inviati del re si erano recati da lui di nascosto; come certi animali feroci non si potevano in alcun modo addomesticare, così dura e implacabile era l'indole di quell'uomo; lamentava che la città languisse nel torpore dell'ozio e si addormentasse nell'inerzia: solo il fragore delle armi avrebbe potuto destarla

Tali affermazioni erano rese credibili dal ricordo della precedente guerra, da lui solo condotta ed iniziata

Anche con un gesto recente, poi, egli aveva irritato l'animo di molti potenti

[46] Dominava in quel tempo a Cartagine l'ordine dei giudici , tanto più che le stesse persone rimanevano giudici per tutta la vita

Le sostanze, l'onore e la vita di tutti erano nelle loro mani; chi avesse offeso uno del loro ordine li avrebbe avuti tutti contro e non gli sarebbe mancato un accusatore davanti a giudici così ostili
Horum in tam impotenti regnoneque enim civiliter nimiis opibus utebanturpraetor factus Hannibal vocari ad se quaestorem iussit

Quaestor id pro nihilo habuit; nam et adversae factionis erat et, quia ex quaestura in iudices, potentissimum ordinem, referebatur, iam pro futuris mox opibus animos gerebat

Enimvero indignum id ratus Hannibal viatorem ad prendendum quaestorem misit subductumque in contionem non ipsum magis quam ordinem iudicum, prae quorum superbia atque opibus nec leges quicquam essent nec magistratus, accusavit

Et ut secundis auribus accipi orationem animadvertit et infimorum quoque libertati gravem esse superbiam eorum, legem extemplo promulgavit pertulitque ut in singulos annos iudices legerentur neu quis biennium continuum iudex esset
Sotto il loro dominio così assoluto - usavano difatti senza moderazione del loro eccessivo potere - Annibale, eletto pretore, fece convocare un questore

Il questore non se ne curò minimamente: apparteneva difatti al partito avverso e siccome dalla questura sarebbe passato al potentissimo ordine dei giudici, aveva già l'orgoglio di tale ormai prossimo potere

Annibale però, ritenendo offensivo il suo comportamento, mandò un ufficiale giudiziario ad arrestare il questore e fattolo tradurre davanti all'assemblea accusò non solo lui ma anche l'ordine dei giudici, per la cui tracotanza e per il cui potere nulla più valevano le leggi e i magistrati

Vedendo poi che le sue parole erano accolte favorevolmente e che anche i più umili giudicavano dannosa alla propria libertà tale tracotanza, subito propose una legge, e la fece votare, in base alla quale i giudici dovevano essere scelti per un solo anno e nessuno poteva essere giudice per due anni consecutivi

Maybe you might be interested

Livio, Ab urbe condita: Libro 27; 13 -14
Livio, Ab urbe condita: Libro 27; 13 -14

Latino: dall'autore Livio, opera Ab urbe condita parte Libro 27; 13 -14

Ceterum quantam eo facto ad plebem inierat gratiam, tantum magnae partis principum offenderat animos

Adiecit et aliud quo bono publico sibi proprias simultates inritavit

Vectigalia publica partim neglegentia dilabebantur, partim praedae ac divisui et principum quibusdam et magistratibus erant: quin et pecunia quae in stipendium Romanis suo quoque anno penderetur deerat tributumque grave privatis imminere videbatur

[47] Hannibal postquam vectigalia quanta terrestria maritimaque essent et in quas res erogarentur animadvertit et quid eorum ordinarii rei publicae usus consumerent, quantum peculatus averteret, omnibus residuis pecuniis exactis, tributo privatis remisso satis locupletem rem publicam fore ad vectigal praestandum Romanis pronuntiavit in contione et praestitit promissum
Se con tale atto si era attirato il favore del popolo, aveva però offeso l'animo di gran parte dei notabili

Vi aggiunse un altro provvedimento con il quale, per il bene dello stato, si attirò personali inimicizie

Il ricavato delle tasse era in parte dilapidato per negligenza, in parte diviso come un bottino tra alcuni notabili e i magistrati, mentre mancava il denaro per pagare ogni anno il tributo ai Romani e una pesante imposta sembrava minacciare i privati cittadini

[47] Annibale, dopo aver appreso quale fosse il gettito delle imposte terrestri e marittime, su che cosa esse gravassero, quale parte di esse venisse assorbita dalle necessità correnti dello stato, quanto invece ne distraesse il peculato, dichiarò in assemblea che, esigendo tutte le somme ancora dovute, pur senza imporre tasse ai singoli cittadini lo stato sarebbe stato ricco abbastanza per pagare il tributo ai Romani; e mantenne la promessa

Maybe you might be interested

Livio, Ab urbe condita: Libro 30; 04 - 07
Livio, Ab urbe condita: Libro 30; 04 - 07

Latino: dall'autore Livio, opera Ab urbe condita parte Libro 30; 04 - 07

Livio, Ab urbe condita: Libro 07, 37-42
Livio, Ab urbe condita: Libro 07, 37-42

Latino: dall'autore Livio, opera Ab urbe condita parte Libro 07, 37-42

Livio, Ab urbe condita: Libro 10, 16-34
Livio, Ab urbe condita: Libro 10, 16-34

Latino: dall'autore Livio, opera Ab urbe condita parte Libro 10, 16-34

Livio, Ab urbe condita: Libro 24; 31-40
Livio, Ab urbe condita: Libro 24; 31-40

Latino: dall'autore Livio, opera Ab urbe condita parte Libro 24; 31-40

Livio, Ab urbe condita: Libro 01, 16-30

Livio, Ab urbe condita: Libro 21; 11-20

Livio, Ab urbe condita: Libro 34; 01 - 04

Livio, Ab urbe condita: Libro 22; 51-61

Livio, Ab urbe condita: Libro 38; 51 - 55

Livio, Ab urbe condita: Libro 02, 01-10